Ingezonden brief van een liefdevolle moedige moeder

‘Je houdt je hart vast’

We kennen allemaal dit algemeen ingeburgerd gezegde. Het spreekwoord 'zijn hart vasthouden' is symbolisch en slaat op het feit dat men zo gespannen is, dat men grijpt naar het hart en deze van spanning vasthoudt.

Dit is eigenlijk wat er gebeurt als je ontdekt, of durft toe te geven, dat je een kind hebt die kampt met verslaving. Het betekent ook dat je, zodra je het onder ogen moet zien, eigenlijk automatisch de pauzeknop van je leven ingedrukt houdt. Niet alleen stopt het groeiende en bloeiende leven van je kind, broer of zus, maar ook dat van jezelf en de lieven in de naaste omgeving. Men houdt de adem in en het hart vast.

Wat kan volgen is een periode van verwarring, van ontkenning, van jarenlang de boel met de mantel der liefde bedekken, van schuldgevoelens, van graven in het verleden waar het mis zou kunnen zijn gegaan, van echtelijke ruzies, van het voor de buitenwereld verborgen houden, van het uit moeten leggen op feestjes, van het opvangen van de mensen die het zó lastig vinden, van het oneindige zorgen maken, nachten wakker liggen, voorgevoelens hebben en van het meerdere malen (denkbeeldig) afscheid nemen van je kind…

Je hebt, net als vogels in de natuur, je kind uit het nest gekieperd om volwassen te worden en je moet aanzien dat het de verkeerde kant uitvliegt. En er is niets wat je kunt doen. Voor sommige ouders kan er een moment komen dat het water aan de lippen staat en dat ze moeten toegeven dat hun strategie niet meer werkt en dat nu zíj degene zijn die hulpbehoevend zijn. Als dit moment aanbreekt is niets ooit meer hetzelfde; je hebt als ouder je eigen ‘rock bottom’ bereikt en je moet toegeven dat je verslaafd bent aan je verslaafde kind.

Op dat moment druk je de pauzeknop weer in, maar dit keer om het leven weer verder te laten gaan. Je besluit dat jij wél mag leven, lachen en dat je vreugde mag voelen; dat er nog broers en zussen zijn die te weinig aandacht hebben gekregen en jouw liefde en zorg ook verdienen. Dat vooral jij, maar ook je naasten het verdienen dat er vrede is en geluk. En vreugde. En nieuw leven. Niet dat dit altijd lukt, maar het begin is gemaakt. Voor dat moment is moed nodig. Het is de controle loslaten die je dacht te hebben. En loslaten is geen werkwoord. Loslaten is accepteren.

Vanaf dat moment is de zorg voor jezelf belangrijker dan dat voor je verslaafde zoon, dochter, broer of zus.

De mensen die deze stap hebben gemaakt beginnen dan hun moeizame reis van het loskoppelen, als het ware, van de onvoorwaardelijke liefde die men voelt voor het kind en de zorg die men wil geven. De liefde blijft, maar de zorg en het zorgen-voor mag omgevormd worden. De verslaafde moet verantwoordelijkheid nemen voor de verslaving en alles wat daarbij komt kijken. Sterker nog, je beseft dat je de verslaving in stand houdt als je deze stap niet maakt en doorzet. Het enige wat je nog voor je naaste kunt doen is deze een spiegel voorhouden.

En, zoals een moeder het zo treffend zegt: ‘Als liefde verslaving kon genezen ... was er niemandverslaafd... ’Dat hier wat moed en kracht voor nodig is moge duidelijk zijn. Het gaat met grote angst en beven gepaard en wat bijna altijd blijft knagen is de onzekerheid of je hier wel goed aan doet. En het is deze dagen op hartverscheurend pijnlijke wijze duidelijk geworden, dat dit niet persé hoeft te betekenen dat je hiermee ook je kind redt. Dat dit hele proces voor zowel de verslaafde als voor de mensen in zijn of haar omgeving een heel eenzame weg is, is misschien nu ook helder… maar, wanneer je een groep mensen vindt die precies deze hartezeer kennen en tevens elkaar stimuleren om door te gaan met het zorgen voor jezelf en het zetten van positieve stappen, dan heb je geluk. Dan sta je samen sterk. Dan lost de eenzaamheid als het ware op. Dan ben je niet meer alleen.

Lieve Bep, Kees en deelnemers aan de groep moedige moeders,

Alweer om en nabij twee jaar geleden dat ik voor 't laatst bij een van jullie avonden was. Al vaak wilde ik jullie laten horen hoe het met ons gaat en te danken voor de onvergetelijke kracht en steun, die ik kon halen uit de bijeenkomsten.

Diep respect voor Bep en kees, en ze weten zelf wel waarom.. Ook diep respect voor alle vaders, moeders, die hun weg weten te vinden naar moedige moeders en daar hun verhaal delen. Ik weet dat er moed voor nodig is, om bij dan nog vreemde mensen binnen te stappen, je ellende eruit te gooien , ik voelde me ook een soort verrader van mijn kind. Al gauw voel je wat een verademing ,wat een steun,. en het vinden, met hulp van de anderen, van zelfinzicht! Er wordt vooral goed geluisterd , je voelt je niet meer alleen staan in de “strijd” die alleen jouw kind zelf kan aangaan..

Mijn kind werd drie jaar geleden door haar toenmalige partner, letterlijk op straat gegooid, na 14 jaar van steeds zwaardere alcoholverslaving. Het leven stelde voor haar weinig meer voor, ze was Op.. en zwaar gehavend. Degenen om haar heen ook...

Ik prijs de dag dat ze de stap nam, drie jaar geleden, haar zoon bij ons te laten en zich op te laten nemen in de kliniek. Een stap die haar, en ons, leven veranderde. Eind deze maand is ze drie jaar clean, heeft ze weer prachtig werk en is ze weer de mooie vrouw en moeder die ze vroeger was. Samen met de man die ze in de kliniek ontmoette, ook bijna drie jaar clean is, en ze nu een lat relatie mee heeft, begeleiden ze andere verslaafden in hun proces naar een leven waarin hun verslaving niet de baas is.

Mijn man kreeg in de week van haar opname de diagnose ongeneeslijke alvleesklier kanker. Mijn man is er nog, en hoe! We danken iedere dag voor dit geluk, maar hebben ook geleerd te leven met de dag, zoals jij altijd zei Bep, “just for today”!

Heel erg dank voor jullie grote steun en inzet, en hoop dat nog veel mensen hun weg naar jullie vinden. Ik hoop dat het met jou en Kees ook draaglijk is .. wij hebben onze dochter nog, gunde jullie ook jullie zoon, wat zal hij trots zijn op jullie.. Mocht het nodig zijn dan zal ik de weg weer vinden.

Het ga jullie allen ,zo goed, als het kan gaan,

Liefs, [naam verborgen]

Hoe ga ik als professional om met confrontaties vanuit mijn privéleven. Geschreven door: Judith

‘’Tijdens ons meest kwetsbare momenten wordt duidelijk hoeveel we op anderen lijken. – Leon Heuts.’’

Een aantal weken geleden kregen wij tijdens een van de lessen een kijkje in elkaars privéleven. Wij vertelden elkaar belangrijke momenten uit ons 16e levensjaar. Zo deed ik dat ook, geheel in vertrouwen en gesteund door mijn klasgenoten. Ik herkende mij in andere verhalen en voelde mij daardoor verbonden. Iets waar ik eerder nog zo oppervlakkig over praatte vond ik nu zo de moeite waard om eens echt dieper op in te gaan.

Tien jaar geleden kwamen wij er als gezin achter dat mijn broer verslaafd was aan drugs, softdrugs, zo dachten wij. Hij was opgepakt omdat hij in het bezit was van een grote hoeveelheid softdrugs. Hij kwam voor de jeugdrechter, kreeg een taakstraf en moest verplicht naar Novadic-Kentron. Maar hier hield het niet bij op helaas. Het werd alleen maar erger, harddrugs, en ondertussen gaan wij al tien jaar lang de strijd aan met de ziekte verslaving. Mijn broer in zijn eentje, maar wij ook met zijn alle als gezin. En die strijd is zwaar, het maakt datgene kapot waar je juist zoveel van houdt.

En zo ben ik vier jaar geleden mijn studie begonnen met de gedachte om mijn broer te kunnen helpen. Tuurlijk weet ik nu wel beter en weet ik dat ik mijn eigen broer nooit zou kunnen helpen. Ik heb het gevoel dat ik in vergelijkbare situaties niet meer kan handelen als professional in de verslavingszorg maar altijd als het zusje van mijn broer. Maar is dat zo, zal ik altijd handelen als het zusje van? Ik betwijfel niet dat iedere professional hier, in grote of kleine mate, wel eens tegen aan loopt nu of in de toekomst in zijn of haar werkveld. Is het omdat we een andere rol willen innemen? Vinden we sommige hulpvragen ongemakkelijk? Of zijn het onze eigen confrontaties uit het privéleven, zoals bij mij, wat ons misschien wel tegenhoudt?

"Het is onmogelijk om het goede niet te doen als je het eenmaal kent - Socrates"

Zo maakte ik kennis met bovenstaande stelling van Socrates (z.j.). Want eenmaal door de jaren heen, talloze meetings en gesprekken verder, weet ik zeker wel wat het goede is. Maar is het echt onmogelijk om het goede niet te doen als je het eenmaal kent? Want op het moment dat mijn broer strak onder invloed van drugs thuiskomt en mijn moeder de huid vol scheld wil ik maar al te graag ingrijpen. Maar daar komt mijn angst, teleurstelling en verdriet naar boven. Dit terwijl ik weet wat het goede is om te doen. Dus ik stel mezelf de vraag is het echt onmogelijk om het goede niet te doen als je het eenmaal kent? Of het moment dat hij voor de zoveelste keer ziek in bed ligt en een poging doet om zelfstandig af te kicken. Dat zijn de momenten waarop ik zo graag een arm om hem heen wil slaan, zeggen dat het wel goed komt en de volgende ochtend wakker worden en hopen dat al deze problemen, verdriet, woede en angst er niet meer zijn.

Zo lees ik teksten van Andries Baart (2004) over secundair leed en machteloosheid, lijden onder het lot van anderen. In omgang met de ander en daarbij de blootstelling aan het leed van de ander ontstaat er onmacht en ongemak. Je hebt de behoefte iets te doen en de situatie te verzachten maar dat lukt niet, op dat moment ervaar je machteloosheid. Zo ook als mijn broer weer eens agressief is en uiteindelijk de boel kort en klein slaat. Dan voel ik me enorm machteloos. Ik verstijf, zonder me af en laat hem uiteindelijk maar gewoon zijn gang gaan. Terwijl ik heel goed weet dat ik als professional moet kunnen handelen, tot nu toe in mijn werk als begeleider in de gehandicapten zorg heb ik deze machteloosheid nog niet gevoeld. Maar blijkbaar is het moeilijk, en lukt het me niet, om al mijn professionele vaardigheden binnen mijn familie in te zetten. En ik vraag me af of dit erg is? Moet ik als professional mijn familie en in deze mijn broer kunnen helpen? Ik lijd onder het lot van mijn broer en dat maakt me in sommige situaties machteloos maar zolang ik in het werkveld deze machteloosheid niet voel is er toch geen probleem?

Stephan Covey heeft de cirkel van invloed en betrokkenheid ontworpen. Bij de cirkel van betrokkenheid ben je onbedoeld meer bezig met situaties en zaken waar je niets aan kunt doen. Mensen in de cirkel van betrokkenheid voelen zich vaak machteloos en tot niets in staat. Volgens Covey reageren deze mensen reactief. Mensen die in de cirkel van invloed zitten zijn bezig met hoe zij een situatie kunnen beïnvloeden. Je handelt dan proactief, dit maakt je effectiever in het werken. Kijkend naar de cirkel van invloed en betrokkenheid, ontworpen door Stephen Covey, zit ik in mijn privéleven in de cirkel van betrokkenheid terwijl ik als hulpverlener voor mijn gevoel toch echt in de cirkel van invloed zit.

Ik was degene die mij bezighield met het oplossen van alle problematiek rondom mijn broer. ‘’We moeten ervoor zorgen dat hij zich laat opnemen’’ en ‘’Ma laat mij maar met hem praten’’ en uiteindelijk ‘’we moeten hem gewoon uit huis zetten, laat het hem zelf maar uitzoeken dan komt hij er misschien wel achter waar hij mee bezig is’’. Al mijn pogingen om opgedane kennis uit te oefenen op de situatie. Het gevoel hebbende dat het een eis is om een goede hulpverlener te zijn voor iedereen waarbij mijn moeder nog is bevestigde ‘’ jij leert dit soort dingen toch op school? Vertel mij nou eens wat ik hier mee moet!’’. Ik zette mezelf in de reddersrol voor zowel mijn moeder als voor mijn broer.

‘De levenskunst zal je niet leren dat jij jouw omstandigheden zomaar kunt veranderen, integendeel – Joep Dohmen ‘

Joep Dohmen pleit al jarenlang voor levenskunst als filosofische discipline. En die levenskunst begint bij een, soms pijnlijke, zelfanalyse (Dohmen, 2014). Hij geeft een korte omschrijving van levenskunst; het omgaan met jezelf en de wereld. Belangrijk daarbij is het verwerven van een persoonlijke levenshouding door na te denken over waar je staat en daar je wensen en mogelijkheden op af stemmen. De hele situatie met mijn broer heeft mij een persoonlijke levenshouding gegeven die ik moeilijk vind om te omschrijven. Maar de wens die ik vier jaar geleden had om mijn broer te helpen uit deze situatie te komen is volledig veranderd, het valt voor mijn idee niet onder mijn mogelijkheden. Iets wat dus de afgelopen vier jaar veranderd is en waar ik de laatste weken meer en meer over na ga denken. Je leert je mogelijkheden en beperkingen kennen (Dohmen, 2014). En ik denk dat mijn thuissituatie zowel een mogelijkheid als een beperking is. De beperking is het verdriet, de angst en de woede die ik uit deze situatie meeneem, mijn machteloosheid. Terwijl mijn mogelijkheid juist is deze ervaring, weten wat goed is en hoe het voelt om deze situatie mee te maken. Moet ik deze beperkingen en mogelijkheden dan niet meer inzetten als professional? Dit is een vraag die wel vaker door mijn hoofd gaat maar waarvan ik het antwoord niet kan vinden. Aan de ene kant denk ik dat het niet perse nodig is, waarom zou ik mezelf elke dag met deze situatie confronteren? Zou het mij helpen om een betere professional te maken? Ik zelf denk van niet. Maar wie weet zou ik met al mijn kennis en ervaring juist een hele goede hulpverlener in de verslavingszorg worden.

Zoals Nietsche het zei: lijden moet geaffirmeerd worden, als iets wat past in het geheel (Dijk, 2016). Zoals ik het bekijk, soms is de confrontatie uit je privéleven, de tegenslag en kwetsbaarheid, iets waartoe je je moet verhouden. Het hoeft niet aangepast, verminderd of verbetert te worden om iemand in zijn of haar volwaardigheid als mens te erkennen. Zo vaak is het onderdeel iemand zijn persoonlijkheid of zijn leven. Wie ben ik dan op dat moment als hulpverlener of als familielid om dat weg te nemen? Zodat ik minder ongemak ervaar? Zodat ik er niet naar hoef te kijken en het mij dus niet kan raken? Misschien is dit wel het punt om die woede, de angst en het ongemak te erkennen. Ik vind dat de confrontatie, net zoals bij mij, maken wie je bent als mens. Soms zijn die confrontaties heel naar en maken je kwetsbaar. Maar word ik dan hierdoor als niet volwaardig mens erkend? Ik vind van niet. En dat is iets wat ik meeneem uit deze hele situatie mijn werkveld in. Iemand in zijn volwaardigheid erkennen ondanks zijn tegenslagen of kwetsbaarheid, het hoeft niet altijd aangepast, verminderd of verbetert te worden.

Op de dag van vandaag zijn we een opname, terugval en depressie van mijn moeder verder. Maar het gaat goed, mijn broer is in herstel en mijn moeder voelt zich iedere dag beter. Voor mij is het tijd om niet meer de drang te hebben alle problematiek in het gezin te willen oplossen. De hulpverlener te zijn die ik heb leren zijn in de afgelopen jaren en die ik ook graag wil zijn. Ongemak, lijden en kwetsbaarheid van mijzelf en van andere gaan erkennen. Ervoor zorgen dat ik de levenskunst-lessen zal doortrekken tijdens de interactie met andere en deze niet alleen op mezelf betrekken. Dit zal zeer zeker niet makkelijk zijn, een gedragsverandering teweegbrengen is lastig. Daarbij vind ik vooral de woorden van Joep Dohmen belangrijk; het verwerven van een persoonlijke levenshouding door na te denken over waar je staat en daar je wensen en mogelijkheden op afstemmen, het omgaan met jezelf en de wereld (Dohmen, 2014). Dit mag en zal een proces worden met vallen en opstaan maar een proces waar ik vertrouwen in heb en waarvan ik eigenlijk gewoon wil zeggen; ik heb er zin in! Gemotiveerd om voor iedereen het goede te gaan doen, zo ook voor mijzelf. Het is tijd om het verschil te gaan maken!

Literatuurlijst

Baart. A., & C. Carbo, (2013). De zorgval. Amsterdam: Thoeris.
Dijk, van M. 2016. Wat hebben we aan een verhaal over lijden? [krantenartikel uit Trouw]
Geraadpleegd op 17 oktober van: https://www.trouw.nl/home/wat-hebben-we-aan-een- verhaal-over-lijden-~af297ee3/
Dohmen, J. (2014). Over levenskunst. ‘Levenskunst betekent willen wat je doet'. Geraadpleegd op 18 oktober 2018, van;https://www.filosofie.nl/nl/artikel/40991/joep-dohmen-levenskunst-%20%20%20%20betekent-willen-wat-je-doet.html
Heuts, L. (2016). Littekens. Geraadpleegd op 18 oktober 2018, van; https://www.filosofie.nl/artikelen/littekens.html
PAK. Z.j. De cirkel van invloed en betrokkenheid. Geraadpleegd op 17 oktober 2017 van:
https://communicatietraining.nl/inspiratie/cirkel-van-invloed/
Socrates (z.j.) Filisofie. Geraadpleegd op 18 oktober 2018, van https://www.filosofie.nl/socrates.html

De grootste uitdaging
Er zijn veel uitdagende situaties in mijn herstel als verslaafde geweest maar de meest aansprekende was voor mij als verslaafde aanwezig te mogen zijn bij uw meeting van Moedige Moeders. Het was ook een van de zwaarste. Hier werd ik echt geconfronteerd met de problemen die veroorzaakt worden door verslaafden zoals ik. Soms zo erg dat ze levensbedreigend zijn.

Door mij aanwezigheid kwam ik erachter wat voor mentale en emotionele stress wij als verslaafden veroorzaken en hoe verschrikkelijk ze kunnen zijn. Door onze verslaving veroorzaken we een situatie van een steeds terugkomende ellende die het geluk en de levenslust wegtrekken uit de moeders die met ons probleem te maken hebben. Graag wil ik als een geëmotioneerd verslaafde in herstel, u als moeder een riem onder het hart steken en u danken voor het aanwezig te mogen zijn in uw meeting.

De manipulatie
Weet dat u als moeder doorgaans niet de oorzaak bent van een verslaafd kind. Normaal gesproken bent u niet betrokken in de oorzaak van de verslaving. Wij als verslaafden willen u als moeder dat wel laten geloven. Maar geloof me, het zit in de verslaafde die in u als moeder, een barricade ziet in het verkrijgen van alcohol of drugs en zodoende u manipuleert om die alcohol of drugs te krijgen en te gaan gebruiken. Ook als hij of zij u ervan beschuldigd dat u hem of haar niet begrijpt, of niet wil helpen, gewoon omdat hij of zij niet weten hoe ziek ze zijn. Zij zullen u van nog veel meer willen beschuldigen, een lange lijst van dingen. Deze beschuldigingen zijn doorgaans allemaal verzonnen, onlogisch en er is weinig of niets van waar. U moet sterk blijven en proberen deze beschuldigingen aan de kant zetten.

Uw verdediging
Bescherm uw eigen geestelijke gezondheid door niet in te gaan op zijn of haar manipulaties, Ik als verslaafde weet dat het geen nut heeft en het maakt hem of haar boos en agressief. Natuurlijk weet ik dat ik makkelijk praten heb maar in godsnaam, probeer om het over te laten komen naar hem of haar, dat het u koud laat wanneer ze u weer willen manipuleren of weer liegen tegen u. Negeer het gewoon, zorg dat uw omgeving veilig is, vraag om hulp of bescherming van familie en echte vrienden om u heen.

Ik hoop dat alcohol en drugs net zo ongrijpbaar worden als de wind, lucht en de oceaan. Voor uw kinderen en mij. Therry